کلید مینیاتوری یا MCB یک تجهیز حفاظتی میباشد که مدارهای الکتریکی را در برابر جریان غیر مجاز و اتصال کوتاه محافظت میکند.
عملکرد این کلیدها طبق دو روش زیر میباشد:
- اتصال کوتاه: اگر در مدار اتصال کوتاهی رخ دهد، جریان برق ، توسط سیم پیچی که در کلید مینیاتوری وجود دارد قطع میشود.
- اضافه بار : اگر جریانی بیش از حد مجاز از کلید مینیاتوری عبور کند رله بیمتال این کلید وارد عمل شده و جریان الکتریکی مدار را قطع میکند.
کلیدمینیاتوری تکفاز ۱۶ آمپر پارس فانال دارای دو نوع تیپ ( B و C ) و قدرت قطع (۶KA و ۱۰KA) میباشد.
- تیپ B : این نوع کلید مینیاتوری، عملکرد نسبتا سریعی دارد که بیشتر در مدارهای روشنایی و خانگی مورد استفاده قرار میگیرد. به این نوع مینیاتوری ،کلیدهای تندکار نیز میگویند.
- تیپ C : این نوع کلید مینیاتوری، عملکرد کندتری نسب به تیپ B دارند و بیشتر در مدارهای صنعتی و موتوری مورد استفاده قرار میگیرند. به این نوع مینیاتوری ، کلیدهای کندکار نیز گفته میشود.
(شکل ظاهری و جنس مینیاتوری)
سیمگیر ورودی در قسمت بالا و سیمگیر خروجی در قسمت پایین این محصول میباشد، در قسمت رویی کلید مینیاتوری ، یک دسته طوسی رنگ قرار دارد که برای قطع و وصل کردن کلید مینیاتوری است ،حفره کوچکی بالای دسته قطع و وصل، وجود دارد که وضعیت کلید را نشان میدهد، (اگر سبز باشد یعنی کلید وصل است و اگر قرمز باشد یعنی کلید قطع است). در کنار این کلید یک حفره وجود دارد که با دربپوش بسته شده است، این حفره برای نصب کنتاکت کمکی و دیگر تجهیزات جانبی میباشد،
زیر محصول ،یک فنر پلاستکی قوی وجود دارد که برای ثابت ماندن و فیکس شدن کلید مینیاتوری روی ریل درنظر گرفته است.
جنس بدنه کلید مینیاتوری ۱۶ آمپر پارس فانال از پلاستیک فشرده و مواد پلی امید PA۶/۶ میباشد که در برابر گرما و ضربه بسیار مقاوم است، پلاتین ها و سیم پیچ این محصول از جنس مس آبکاری شده میباشد، تا انتقال جریان را بخوبی و سریع انجام بدهد. جنس سیمگیرها و پیچ ها از فولاد آبکاری شده است تا در برابر نو و رطوبت مقاومت بالایی داشته باشند.
کلیدهای مینیاتوری شرکت پارس فانال ساخت ایران بوده و تحت لیسانس و نظارت شرکت فانال آلمان مطابق با استاندارد IEC۶۰۸۹۸ تولید میشوند، تمامی کلیدهای مینیاتوری شرکت پارس فانال دارای نشان استاندارد ایران ،همراه با کد ۱۰ رقمی و تائیدیه شرکت توزیع و اداره برق میباشند که با ۲۴ ماه گارانتی به بازار عرضه میگردند.
به طور کلی ، کلید مینیاتوری تکفاز ۱۶آمپر پارس فانال مدل PFN-۶۱ یک محصول با کیفیت میباشدو با قیمت مناسبی که دارد یک رقیب بزرگ و سرسخت برای نمونه های مشابه داخلی و خارجی خود میباشد.
استفاده ار این کلید مینیاتوری ، علاوه بر کمک به اقصاد کشور ، به حمایت از کالای ایرانی و تولید ملی و اشتغال زایی نیز میتوان کمک بیسار زیادی کرد.
انواع فیوز
انواع فیوز از نظر ساختار
به طور کلی وسیله الکتریکی فیوز می تواند متناسب با ساختار آن در طرح و انواع مختلفی تولید شوند و کاربرد حفاظتی در موارد متنوعی داشته باشد. فیوزها برای محافظت از کابل، ترانس، الکتروموتورها، تجهیزات الکترونیک صنعتی و رله‌های الکترونیکی و … مورد استفاده قرار میگیرند. در میان انواع فیوز تولیدی، سه نوع فیوز زیر شناخته شده تر هستند:
- فیوز ذوب شونده یا فشنگی
- فیوز تیغه ای یا کاردی
- فیوز مینیاتوری
انواع فیوز مینیاتوری
قبل از اینکه به بررسی انواع فیوز مینیاتوری بپردازیم نیاز است تا کمی درباره ی شاخص های اصلی آن اطلاعاتی داشته باشیم. یکی از این پارامترها، جریان فیوز مینیاتوری است که به دو نوع جریان لحظه ای و جریان نامی تقسیم می گردد.
- منظور از جریان لحظه ای مقدار جریانی است که در مدت زمان کمتر از یک ثانیه عبور کرده و فیوز قابلیت تحمل آن را دارد. این جریان روی فیوز ها درج می شود که معمولا اعدادی مانند ۶۰۰۰ یا ۳۰۰۰ می باشد.
- جریان اسمی یا جریان نامی در واقع حداکثر جریانی است که فیوز مینیاتوری می تواند را از خود عبور دهد و اگر مقدار جریان بیشتر از آن در از فیور عبور کنده، فیوز عمل کرده و مدار را قطع می کند.
حال که درمورد نحوه عملکرد حفاظتی فیوزهای میناتوری اطلاعات کاملی کسب کردیم. اما فیوز مینیاتوری انواع مختلفی دارد که شناخت این دسته بندی ها در انتخاب فیوز مینیاتوری متناسب با کاربرد مد نظر ما کمک کننده است. اگر یک فیوز مینیاتوری در دست بگیرید روی آن علائم مختلفی را مشاهده می کنید که در واقع از مشخصات فیوز هستند از قبیل:
نوع کلاس فیوز: B, A، C، D، K و یا Z
حداکثر جریان: ۶، ۱۰، ۱۶، ۲۰، ۲۵، ۳۲ آمپر و…
حداکثر جریان اتصال کوتاه
محدوده ولتاژ ، میزان محافظت از اتصال کوتاه در کلیدهای مینیاتوری به صورت کیلو اهم (KA) و علایمی از این قبیل که هر کدام ازاین موارد در شکل گیری دسته بندی های انواع فیوز مینیاتوری مورد استفاده قرار می گیرند.
انواع فیوز مینیاتوری برحسب آمپر
فیوزهای مینیاتوری در رنج های مختلف جریان از ۱ آمپر تا ۱۲۵ آمپر عرضه می شوند که استفاده از آن در مدارهای هوشمند لازم می باشد. این فیوزها در مصارف خانگی یا صنعتی برای حفاظت از شبکه ولتاژ، کابل،ترانس، موتورها و … مورد استفاده قرار می گیرند. نکته ای که انتخاب انواع فیوز مینیاتوری می بایست مورد توجه قرار گیرد این است که آمپر فیوز از جریان مصرفی و مورد نیاز دستگاه بالاتر باشد. چرا که فیوز مینیاتوری قادر است جریان های اضافه تر از جریان مصرفی را قطع کند و اگر آمپر فیوز با جریان مصرفی برابر باشد، فیوز می پرد. در ادامه رنج استاندارد انواع فیوز مینیاتوری برحسب آمپر عرضه شده در بازار را ملاحظه می کنید:
۲ آمپر
۶ آمپر
۱۰ آمپر
۱۶ آمپر
۲۰ آمپر
۲۵ آمپر
۳۲ آمپر
۵۰ آمپر
۶۳ آمپر
۸۰ آمپر
۱۰۰ آمپر
۱۲۵ آمپر
فیوز مینیاتوری خانگی چند آمپر است؟
همانطور که اشاره شد آمپراژ فیوز باید از جریان احتمالی تولیدی در زمان اتصال کوتاه در مدار بیشتر باشد، در غیر این صورت احتمال ایجاد خسارات سنگین وجود دارد. بنابراین انتخاب فیوز مناسب حائز اهمیت است. بنابراین جهت انتخاب آمپراژ مناسب ابتدا باید حداکثر جریان احتمالی در دمای ۲۵ درجه سانتی گراد را بدانیم و سپس فیوزی را انتخاب کنیم که از مقدار حداکثر جریان عبوری در مدار حداقل %۱۳۵ظرفیت بالاتری داشته باشد. علاوه بر این در انتخاب فیوز مناسب برای کاربردهای خانگی و غیره سطح مقطع سیم را نیز باید در نظر گرفت که در ادامه به آن اشاره می کنیم:
۱۰ آمپر: صرفا مجاز به استفاده در خطوط روشنایی هستند و برای سطح مقطع ۱,۵ مورد استفاده قرار می گیرند.
۱۶ امپر: سطح مقطع سیم مناسب برای این نوع فیوز مینیاتوری ۲,۵ بوده و کارایی آن اغلب در پریز های برق است و اصطلاحا فیوز مینیاتوری پریز نامیده می شوند. این فیوز برای خطوط روشنایی مناسب نمی باشند.
۲۵ آمپر: این فیوز برای پریز و خطوط روشنایی نیستند و کاربردشان در ورودی ساختمان هاست. سطح مقطع سیم مناسب برای آن ۴ میلی متر میباشد.
۳۲ آمپر: این نوع فیوز بر خلاف انواع قبل بیشتر استفاده ی صنعتی دارد تا خانگی و در صورت استفاده ی خانگی تاثیری درمدار نخواهد داشت. سطح مقطع سیم مجاز ۶ میلی متر میباشد. این نوع فیوز برای وسایل برقی پر مصرف مثل کولر گازی مورد استفاده قرار میگیرند.
انواع فیوز مینیاتوری از لحاظ سرعت عملکرد
فیوزهای ساختمان از لحاظ سرعت عملکرد به دو نوع فیوز مینیاتوری تندکار و کندکار تقسیم بندی می شوند.
فیوز مینیاتوری کندکار
فیوز کندکار یکی از انواع فیوز مینیاتوری است که واکنش ملایم تری نسبت به عبور جریان غیر مجاز و بار اضافه از خود نشان می دهند. علی رغم اینکه این نوع فیوز نسبت به سایر انواع، در برابر جریان بیش از حد ،دیرتر قطع می شود اما نسبت به جریان اتصال کوتاه واکنش لحظه ای و آنی دارد. فیوزهای کندکار را در استاندارد VDE با علامت G نشان می دادند و گاها فیوز مینیاتوری نوع g خوانده می شد اما امروزه در استاندارد IEC با حرف C مشخص می شود.
فیوز مینیاتوری تند کار
فیوزها تندکار بیشتر در مصارف روشنایی مورد استفاده قرار می گیرند و در مدت زمان بسیار کوتاه تری نسبت به فیوز کندکار مدار را قطع می کنند. در استاندارد VDE حرف L نشان دهنده فیوز تندکار است که اکنون در استاندارد IEC با حرف B نشان داده می شود.
انواع فیوز مینیاتوری بر اساس تیپ فیوز
یکی دیگر از مشخصات مهم در انواع فیوز مینیاتوری تیپ یا کلای فیوز است که متناسب با جریان عبوری برای مصارف مختلف متفاوت هستند. در زیر به چند مورد از متداول ترین تیپ های فیوز مینیاتوری می پردازیم.
نوع A
تیپA که بیشتر کاربرد آزمایشگاهی دارد در برابر جریان های ۲ تا ۳ برابر بیشتر از جریان نامی مدار را قطع می کنند. این نوع فیوز به دلیل حساسیت و دقت بالا در لوازم و موارد که به دقت بالایی نیاز است مانند نیمه هادی ها، دستگاه های اندازه گیری و آزمایشگاه مورد استفاده قرار می گیرد.
تیپ B
این نوع فیوز در اضافه بار ۳ تا ۵ برابر جریان نامی مدار را قطع می کند و مناسب مدارهای روشنایی و پریزهای معمولی خانگی است به همین دلیل که به خانگی نیز شناخته می شود. نوع B در دسته ی فیوزهای تندکار قرار می گیرد چرا که عکس العمل سریعی نسبت به قطع جریان برق دارد.
نوع C
این نوع بیشتر برای موتور کولر های گازی یا پمپ های آب خانگی و همچنین موارد صنعتی کاربرد دارند. در واقع این نوع فیوز که به موتوری معروف است جهت راه اندازی موتورهای با توان کم که جریان راه اندازی بالایی ندارند، مورد استفاده قرار می گیرند. نوع c در صورتی که جریان اضافه‌بار بین ۵ تا ۱۰ برابر جریان نامی در زمان معین باشد جریان را در مدار قطع می‌کنند. از آنجا که زمان قطع تیپ C از تیپ B بیشتر است این تیپ با نام کندکار نیز شناخته می شوند.
نوع D
موارد استفاده ی فیوز مینیاتوری نوع D، اغلب مصارف صنعتی خاص مانند مولدهای اشعه ایکس یا بانک های خازنی، ترانسفورماتورها و همچنین در موتورهایی که جریان راه اندازی بالایی دارند، می باشد. این فیوز معروف به فیوز مینیاتوری صنعتی یا ترانسفورماتوری در صورتی که جریان اضافه‌بار بین ۱۰ تا ۱۴ برابر جریان اسمی در زمان مشخص باشد، منجر به قطعی مدار می شود. فیوز مینیاتوری نوع D در دسته ی فیوزهای کندکار قرار گرفته و نسبت به سایر انواع فیوز مینیاتوری زمان قطع بیشتری دارد.
نوع K
این نوع، نسبت به انواع دیگر در برابر اضافه بار کمتری سریع مدار را قطع می کند. در واقع در صورتی که بار اضافه به مدار تحمیل شود، موتور را خاموش می کند به همین دلیل برای مورتوهای تحت بار مناسب می باشند. اما در موارد اتصال کوتاه قطع فیوز مینیاتوری نوع K بین نوع C وD می باشد.
تیپ Z
این نوع توانایی تحمل حدوداً ۲ الی ۳ برابر جریان نامی را دارد. بنابراین در برابر اتصال کوتاه حساسیت بالایی داشته و در صورت عبور جریان اضافه به سرعت مدار را قطع می کند. این نوع فیوز سرعت عملکرد بسیار بالایی نسبت به سایر انواع دیگر دارد و در کمتر از ۰,۱ ثاینه فرمان قطع را می دهد. به دلیل ویژگی های این فیوز در مدارهای با حساسیت زیاد و نیمه هادی ها استفاده می شود.
به طور کلی فیوزهای مینیاتوری نوع A، K و Z زمان قطع کوتاهتری نسبت به فیوزهای مینیاتوری نوع B، C و Dدارند و به دلیل سرعت عمل بالاتر برای مدارهای حساس تر مناسب هستند.
انواع فیوز مینیاتوری با توجه به تعداد پل
تقسیم بندی دیگر بر اساس فاز و تعداد پل آن می باشد. این دسته بندی شامل گروه هایی که در ذیل اشاره می کنیم می شوند:
- تک پل، مناسب برای برق تک فاز در جعبه فیوز.
- دو پل، قابلیت اتصال به سیم فاز و نول را دارد.
- سه پل، برای اتصال به برق سه فاز و بدون سیم نول
- سه پل، با قابلیت اتصال به برق سه فاز و دارای سیم نول
- چهار پل، مشابه با سه پل که دارای پل اضافه تر برای محافظت از نول است.
از میان انواع فیوزهای نام برده، فیوزهای نوع B و C از نوع تک فاز و یا سه فاز می باشند و برای استفاده در مصارف خانگی، مسکونی و اداری مناسبند.
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.