کنتاکتور (هیمل) یک دستگاه سوئیچینگ الکتریکی است که برای قطع و وصل مکرر مدارها به‌کار می‌رود. ساختار یک کنتاکتور متشکل از تعدادی کنتاکت قدرت، یک آهنربای الکتریکی و یک فنر است که داخل یک محفظه محصور شدهاند. برخی از کنتاکتورها درون خود یک اکونومایزر نیز دارند که نقش مهمی در کاهش مصرف برق در سیم‌پیچ آنها ایفا می‌کند. همچنین بخش‌های جداگانه‌ای برای امحای قوس و قطع و وصل برق در کنتاکتور وجود دارد.
نقش کنتاکتور چیست؟
می‌توان گفت که نقش کنتاکتور در صنعت برق گسترده است. برای جاهایی که نیازمند قطع و وصل مکرر برق مدار هستند، کنتاکتورها حضور پررنگی دارند و این کار را می‌توانند برای هزاران سیکل انجام دهند.
در مقایسه با رله‌ها، کنتاکتورها برای کاربردهایی که توان بالا دارند، انتخاب می‌شوند. زیرا آنها به‌گونه‌ای طراحی شدهاند که به ولتاژ و جریان‌های کم، اجازه سوئیچینگ یک مدار جریان/ولتاژ بالا را می‌دهند.
یک کنتاکتور به‌طور معمول در موقعیت‌هایی مورد استفاده قرار می‌گیرد که بارهای الکتریکی به‌صورت خیلی سریع یا به‌طور مکرر قطع و وصل می‌شوند. البته کنتاکتورها را می‌توان به نحوی پیکربندی کرد که وقتی فعال شوند، مدار را روشن (کنتاکت‌های مدارباز) یا برعکس، برق مدار را قطع کنند (کنتاکت‌های مداربسته). از کاربردهای اصلی و کلاسیک این دستگاه الکتریکی می‌توان به راه‌انداز موتور الکتریکی و سیستم‌های کنترل روشنایی پرتوان اشاره کرد. وقتی نقش کنتاکتور به‌عنوان راه‌انداز موتور الکتریکی است، علاوه‌بر این کارکرد معمولا ویژگی‌های ایمنی گسترده‌ای مانند حفاظت در برابر ولتاژ پایین، محافظت در برابر اضافه‌بار، حفاظت در برابر اتصال‌کوتاه و … را ارائه می‌دهد.
کنتاکت چیست؟
کنتاکتورهای معمولی از دو دسته کنتاکت تشکیل شدهاند که یک‌دسته ثابت و دسته دیگر متحرک هستند. جنس این کنتاکت‌ها از اکسید کادمیوم نقره، نیکل نقره و قلع نقره است. این مواد، مقاومت قوس و جوشکاری بالایی دارند. برای کنتاکتورهای با درجه آمپر پایین‌تر، کنتاکت‌هایی از جنس نیکل نقره و اکسید کادمیوم به‌کار می‌رود، درحالی‌که برای کنتاکتورهای DC و با درجه آمپر بالاتر از کنتاکت‌هایی از جنس قلع نقره استفاده می‌شود.
انواع کنتاکتور
شنایی با انواع کنتاکتور سبب می‌شود که بتوانید بهترین گزینه را براساس نیاز خود انتخاب کنید، زیرا انتخاب اشتباه، علت بسیاری از خرابی‌های کنتاکتور و مدار الکتریکی است. در ادامه انواع کنتاکتور را به شما معرفی می‌کنیم.
- كنتاكتور قدرت
- ميني كنتاكتور
- كنتاكتور خازني
- كنتاكتور ميله اي
- كنتاكتور نصب
- كنتاكتور حالت جامد
- كنتاكتور ايمني
- كنتاكتور خلاء
- كنتاكتور روشنايي
کنتاکتور چگونه کار می کند؟
کنتاکتور نوع خاصی از رله است که برای روشن یا خاموش کردن مدار الکتریکی استفاده می شود. آنها بیشتر برای موتورهای الکتریکی و کاربردهای روشنایی استفاده می شوند.
ویژگی های کنتاکتور
آگاهی از ویژگی‌های کنتاکتور نیز برای درک تفاوت کنتاکتور و استارتر موثر است. از ویژگی‌های مهم کنتاکتور می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اجزای تشکیل‌دهنده یک کنتاکتور شامل دستگاه خاموش‌کننده قوس، سیستم تماس و سیستم الکترومغناطیسی هستند.
- کنتاکتور یک دستگاه جمع‌وجور و به‌هم پیوسته است که می‌توان آن را به‌راحتی نصب کرد.
- یک کنتاکتور معمولا به‌صورت مدارباز است، یعنی با قطع برق، جریان بار متصل به آن، قطع می‌شود.
- قوسی که در هنگام قطع شدن جریان‌های زیاد تولید می‌شود، توسط خاموش‌کننده قوس کنتاکتور، کنترل و خاموش می‌شود.
- برای قطع جریان اتصال کوتاه، کنتاکتور مناسب نیست.
- جریان قطعی کنتاکتور می‌تواند بین چندین تا هزاران آمپر باشد.
- ولتاژ عبوری از کنتاکتور ممکن است بین چند ولت تا چند کیلوولت باشد.
- یک کنتاکتور این امکان را دارد که بلافاصله مدارات DC و AC را قطع کند.
- اندازه یک کنتاکتور ممکن است به قدری کوچک باشد که بتوان با یک دست آن را جابه‌جا کرد.
کاربرد کنتاکتور
کنتاکتورها برای کاربردهای با توان بالا استفاده می شوند. آنها به ولتاژ و جریان کمتر اجازه می دهند تا مدار قدرت بسیار بالاتری را سوئیچ کند، بنابراین به طور کلی بزرگتر و سنگین تر از رله های کنترل هستند و به آنها امکان می دهد بارهای توان بالاتر را برای هزاران سیکل روشن و خاموش کنند. کنتاکتورها نیز دسته‌بندی‌های مختلفی دارند. برخی از کاربردهای رایج کنتاکتورها در زیر ذکر شده است:
- روشن و خاموش کردن موتور اصلی‌ترین و رایج‌ترین کاربرد کنتاکتور است. این دستگاه از موتورهای صنعتی در برابر اضافه‌بار و اتصال‌کوتاه محافظت می‌کند.
- در کاربردهای روشنایی مسکونی، تجاری و صنعتی از کنتاکتور برای اتوماسیون چراغ‌ها استفاده می‌شود. کنتاکتور مورد استفاده برای این کاربرد، کنتاکتور نوع لچ است که دو سیم‌پیچ دارد. یکی از سیم‌پیچ‌ها برای قطع کردن و دیگری برای وصل کردن بکار می‌رود.
- در خودرو برای بارهای ۱۲ ولت ولتاژ مستقیم از کنتاکتورهای تک‌قطبی استفاده می‌شود.
- در صنایع مختلف برای تضمین ایمنی کارکرد بار، از کنتاکتور با کلید مدار استفاده می‌شود و بدین‌ترتیب می‌توان تعویض سریع بار را به‌صورت ایمن انجام داد.
- کاربرد در رله جیوه و رله جیوه مرطوب
- برای بارهای ۲۴۰ ولت ولتاژ متناوب مانند کولر گازی از کنتاکتورهای دوقطبی استفاده می‌شود.
نصب کنتاکتور
جهت نصب کنتاکتور باید بدانید که ترمینال های L1، L2 و L3 محل اتصال سیم های برق به کنتاکتور هستند. ترمینال های T1، T2 و T3 محل اتصال سیم های دستگاه به کنتاکتور هستند. کنتاکت L1 به کنتاکت T1، کنتاکت L2 به کنتاکت T2 و کنتاکت L3 به کنتاکت T3 وصل می شود.
اجزای کنتاکتور
یک کنتاکتور از سه بخش اصلی تشکیل شده است: سیم پیچ عامل، مدار مغناطیسی مرتبط و کنتاکت هایی که توسط سیم پیچ فعال می شوند. شکل زیر نمایشی از نوع بسیار قدیمی کنتاکتور است. به وضوح سیم پیچ، بخش عامل مدار مغناطیسی و یک تماس را نشان می دهد.
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.